اثر آموزش مبتنی بر مدل مراحل تغییر بر مصرف منظم صبحانه و میان وعده ناسالم در دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر قزوین

سابقه و هدف: آموزش تغذیه، جزء کلیدی برنامه‌های ارتقای سلامت بوده و به بهبود رفتارهای تغذیه‌ای دانش‌آموزان منجر می‌شود. پژوهش حاضر به منظور تأثیر آموزش مبتنی بر مدل مراحل تغییر بر مصرف منظم صبحانه و میان وعده ناسالم در دانش‌آموزان انجام شد. مواد و روشها: این مطالعه نیمه تجربی روی 300 دانش‌آموز که به طور تصادفی در دو گروه 150 نفری تجربی و کنترل قرار گرفتند، انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد جمع‌آوری شد. مداخله آموزشی در 4 جلسه در گروه‌های 10 نفره و یک جلسه مشاوره فردی انجام شد. داده‌ها قبل و 3 ماه پس از آموزش گردآوری شد و توسط نرم افزار SPSS 17.0 و با استفاده از آزمون‌های آماری کای دو، مک نمار، pooled t-test، تی زوجی و آنالیز واریانس همراه با آزمون شفه تجزیه و تحلیل شد. یافتهها: میانگین سنی دانش‌آموزان 45/0±36/9 و نسبت پسر و دختر در دو گروه برابر بود. در حالی که قبل از مداخله هیچ دانش‌آموزی حضور در مراحل عمل و نگهداشت را گزارش نکرده بود، پس از اجرای مداخله آموزشی در گروه تجربی 40 درصد دانش‌آموزان مراحل فعال را گزارش کردند (001/0>P). یافته‌ها گویای افزایش معنی‌دار پیش نیازهای تغییر رفتار در گروه تجربی (از 19/6‌±‌02/19 به 62/4‌±‌08/41)، فرایندهای تغییر (از 01/13‌±‌66/53 به 71/14‌±‌96/80) و منافع (از 97/8‌±‌71/43 به 89/26‌±‌01/73) و کاهش سازه هزینه‌‌ها (از 89/5‌±‌‌03/27 به 57/3‌±‌42/16) هستند (001/0>P) همچنین افزایش معنی‌داری در میزان مصرف منظم صبحانه و کاهش مصرف میان وعده‌های ناسالم مشاهده شد (001/0>P). نتیجه گیری: مداخله آموزشی در قالب مدل مراحل تغییر در دوره سه ماهه، تغییرات نسبتاً مناسبی را در رفتار تغذیه‌ای دانش‌آموزان ایجاد کرد. با توجه به کم هزینه بودن و اثربخشی آموزش تغذیه‌ای بر اساس مدل مراحل تغییر، لزوم تعمیم این گونه برنامه‌های آموزش ضروری به نظر می‌رسد. واژگان کلیدی: مدل مراحل تغییر، آموزش، مدارس ابتدایی، میان وعده، تغذیه سالم